Sztuka o Przybyszewskiej w Gdańsku

Spektakl na podstawie tekstów Stanisławy Przybyszewskiej pt. Płomień w oddechu zostanie zaprezentowany w Gdańsku w związku z odbywającym się w tym mieście po raz pierwszy festiwalem poświęconym pisarce, zatytułowanym RESURGAM (z łac. zmartwychwstanę). Zapraszamy.

PŁOMIEŃ W ODDECHU
26 października 2025
godz. 19.00
Plama GAK
ul. Pilotów 11, Gdańsk

W rolach głównych:
Anna Skubik-Sigala
Magdalena Walkiewicz
Jadwiga Wianecka
Muzyka: Zandos
Scenografia: Patrycja Mastej
Reżyseria: czervo_01 (Marcin Czerwiński)
Produkcja: plazaciemnia.pl, OKiS we Wrocławiu
Organizator: Gdański Archipelag Kultury
WSTĘP WOLNY

Przybyszewska to niesłusznie zapomniana pisarka międzywojnia, która świadomie skazała się na samotne życie w baraku i oddała je prawie w całości fenomenalnemu pisaniu. Doświadczała bólu, nałogu, choroby. Maria Janion zaliczyła ją w poczet męczenników egzystencji. Pisane po niemiecku listy do swojej siostry przyrodniej Iwi Bennet (córki Przybyszewskiego i Dagny Juel), z którą łączyła ją silna więź emocjonalna i intelektualna, podpisywała jako Stascha.

„Mróz stał się piekielnym. Wczoraj –20, dziś –25ºC – pisała w listach, a nam trudno takie mrozy wyobrazić sobie w epoce globalnego ocieplenia. „Od 21 godziny martwa cisza w mieście. Okna od góry do dołu zarośnięte gęstym białym futerkiem: lepsze to od firanek, ale nadaje wnętrzu już zgoła charakter najprywatniejszego mieszkania na ziemi: grobu”. Tak wyglądało jej mieszkanie zimą w Wolnym Mieście Gdańsk.

Wrażliwa na rzeczywistość, była też hiperwrażliwa na zimno: „O palącym bólu w rękach i w nogach, jeśli stąpa się przez trzaskające inferno (zdarza się, że idąc popiskuję. Prawdziwa tortura), można prawie zapomnieć w porównaniu ze śmiertelną koniecznością oddychania. Przez nos? Wykluczone. Czuję, jakbym wdychała nie coś ostrego, lecz jakby nagłym szarpnięciem zrywano mi cienką błonę śluzową do wewnątrz – głęboko, aż przez podniebienie”.

Znana ze słynnej Sprawy Dantona, sfilmowanej w latach 80. przez Wajdę, za krótkiego życia nie miała łatwo i może nawet nie chciała mieć łatwo. Spektakl biograficzny pt. Płomień w oddechu przywraca tę radykalną kobietę współczesnej publiczności.

Realizatorzy:

Patrycja Mastej
artystka i projektantka, adiunktka w ASP im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu. Działa aktywnie na polu sztuki współczesnej i designu. Realizuje cyklicznie wystawy indywidualne, tworzy pluszowe obiekty, rysunki, obrazy, instalacje, w których bada procesy związane z pamięcią i świadomością ciała. Jej działania charakteryzuje otwartość na interdyscyplinarny dialog pomiędzy architekturą, fotografią, interakcją, obrazem i grafiką. Współpracuje z Muzeum Współczesnym Wrocław, w którym w 2012 roku zainicjowała cykl interaktywnych wielkoformatowych panoram z zestawami ruchomych, magnetycznych obrazów pt. Samoobsługowe Muzeum. Obecnie wraz z Magdaleną Skowrońską w ramach studia On Dream (ondream.eu) opracowuje dla MWW sensualne wystawy interaktywne w ramach projektu Spektrum światła. Jest współlaureatką Nagrody Kulturalnej Gazety Wyborczej wARTo w 2009 roku za projekt Interaktywny Plac Zabaw produkcji WRO Art Center.

Anna Skubik
aktorka-lalkarka, ukończyła PWST Kraków, wydział zamiejscowy we Wrocławiu, Wydział Lalkarski. W 2013 nagrodzona przez Marszałka Województwa Dolnośląskiego za osiągnięcia w dziedzinie kultury. Stypendystka Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego na rok 2013. W 2009 stypendystka Instytutu Kultury Polskiej w Nowym Jorku. Swoimi monodramami zdobyła wiele nagród krajowych i zagranicznych, m.in. w 2008 – Grand Prix 42. Wrocławskich Spotkań Teatrów Jednego Aktora, w 2009 – Nagrodę za innowacyjność w sztuce lalkarskiej podczas 13th World Festival of Puppetry w Pradze, w 2010 – Nagrodę Związku Artystów Scen Polskich za kreację aktorską, w 2011 – Nagrodę Publiczności na Festiwalu Teatrów Jednego Aktora w Toruniu, w 2013 – Best Actress-Silver Wayang na World Puppet Carnival w Indonezji, w 2014 – nagrodę Best Solo Interpretation na Harmony World Puppet Carnival w Bangkoku. Prezentowała swoje spektakle w kraju i poza jego granicami w Los Angeles, Nowym Jorku, Wielkiej Brytanii, Armenii, Czechach, Indonezji, Niemczech, Włoszech, Hiszpanii, Grecji, Szkocji, Irlandii oraz w Ukrainie. Spektakle, nad którymi pracuje, prezentuje również w obcych językach: greckim, hiszpańskim i angielskim. Od 2016 prowadzi Stowarzyszenie K.O.T., gdzie realizuje projekty edukacyjne i artystyczne. Współpracuje ze Stowarzyszeniem Kobietostan, realizując projekty z kobietami i dziewczętami ze środowisk zagrożonych wykluczeniem.

Magdalena Walkiewicz
absolwentka Wydziału Aktorskiego Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie, filia we Wrocławiu. Jej role dyplomowe to rola Królowej Małgorzaty w spektaklu Iwona, księżniczka Burgunda (reż. Radosław Rychcik) oraz rola Jewki w Chłopach (reż. Sebastian Majewski). Współpracuje z Teatrem IMKA, Teatrem Warsawy, Teatrem im. Wandy Siemaszkowej w Rzeszowie, Teatrem Miejskim w Lesznie. Uczestniczka rezydencji artystycznej w ramach festiwalu SOPOT NON FICTION w 2021 roku – projekt REDPILLME (wraz z Karoliną Szczypek, Pawłem Sablikiem, Wojciechem Parszewskim). Współautorka tekstu Kiedyś Różą byłam, dziś gniję w kanale, który został przeniesiony na scenę w ramach rezydencji artystycznej na Festiwalu PESTKA 2025.

fot. Grażyna Gudejko

Jadwiga Wianecka
aktorka, absolwentka PWSFTViT w Łodzi. Występowała na deskach Teatru Śląskiego w Katowicach. Grywa w serialach i filmach, obecnie można zobaczyć ją w kinie w filmie Najmro w reż. Mateusza Rakowicza, w którym zagrała postać żony Teplica. W ramach stypendium ZAiKS stworzyła autorski projekt Dykcja empatyczna, który jest symbolicznym zapisem spotkania z Porozumieniem Bez Przemocy (wg Marshalla Rosenberga). Osobowość transportowa – zdecydowanie rower.

Zandos
związany z muzyką od lat 90., brał udział w rozmaitych projektach i zespołach, m.in. Vanadium, MC Skłodowska, Nacht und Nebel, Cabaret Grey, Obok Magla, Len.

fot. Paweł Zasada

Marcin Czerwiński
literaturoznawca, redaktor, poeta. Założyciel i przez dwie dekady szef czasopisma „Rita Baum”. Reżyseruje spektakle pod hasłem ‘ciemnia’ i prowadzi stronę plazaciemnia.pl. Autor książek o literaturze Smutek labiryntu (2013), Maszyna przecząca (2014) i Uskok. O Stanisławie Przybyszewskiej i innych (2023) oraz książki poetyckiej Miniaturzyści esperanto (2020). Redaktor zbioru Od antropozofii po Schulza (2016). Mieszka we Wrocławiu.

Producenci i organizatorzy:
PLAZACIEMNIA.PL
Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego.